اجزای فن کویل سقفی توکار کدامند؟ (راهنمای کامل و تصویری)

اجزای اصلی یک فن کویل سقفی توکار شامل کویل (مبدل حرارتی)، فن یا دمنده، الکتروموتور، فیلتر هوا و سینی تخلیه (تشتک درین) است. این قطعات در داخل یک بدنه فلزی قرار گرفته و با همکاری هم، وظیفه مکش هوای اتاق، عبور آن از روی کویل سرد یا گرم، و دمیدن هوای مطبوع و تصفیه شده به داخل فضا را بر عهده دارند. شناخت این اجزا کلید اصلی برای درک نحوه کارکرد و عیب یابی این سیستم تهویه محبوب است.

من در ادامه، شما را به یک سفر به داخل سقف کاذب می برم و این جعبه جادویی را برای شما کالبدشکافی می کنم تا با تمام قطعات و نحوه کارکرد آن ها به طور کامل آشنا شوید. 👇

فن کویل سقفی توکار به زبان ساده چیست؟

فن کویل سقفی توکار، همانطور که از نامش پیداست، یک دستگاه تهویه مطبوع است که به صورت مخفی در داخل سقف کاذب نصب می شود و شما فقط دریچه های ورود و خروج هوای آن را می بینید. این دستگاه یک سیستم سرمایشی و گرمایشی دو فصلی است که با استفاده از آب سرد (تولید شده توسط چیلر) در تابستان و آب گرم (تولید شده توسط پکیج یا موتورخانه) در زمستان، دمای محیط را تنظیم می کند.

مزیت اصلی این سیستم، اشغال نکردن فضای مفید روی زمین یا دیوار و صدای بسیار کم آن است که باعث شده به یک انتخاب محبوب در ساختمان های مسکونی، اداری و هتل ها تبدیل شود.

کالبدشکافی فن کویل سقفی: با اجزای اصلی آشنا شوید

حالا بیایید در جعبه را باز کنیم و ببینیم داخل آن چه خبر است. یک فن کویل سقفی توکار از چند قطعه اصلی تشکیل شده که هماهنگی آن ها با هم، هوای مطبوع را برای شما فراهم می کند.

۱. کویل یا مبدل حرارتی (Coil)

این قطعه، بخش اصلی و کلیدی فن کویل است. کویل مجموعه ای از لوله های مسی مارپیچ است که صفحات نازک آلومینیومی به نام فین (Fin) روی آن ها قرار گرفته اند. وظیفه اصلی کویل، انتقال حرارت بین آب و هوا است.

• در تابستان: آب بسیار سردی که از چیلر می آید، در داخل لوله های مسی جریان پیدا می کند. وقتی هوای گرم اتاق از روی این لوله ها و فین های سرد عبور می کند، خنک می شود.
• در زمستان: آب داغی که از پکیج یا موتورخانه می آید، در داخل همین لوله ها جریان پیدا می کند و با عبور هوای سرد از روی آن، هوا گرم می شود.

کویل دو لوله ای در برابر چهار لوله ای

فن کویل ها از نظر کویل به دو دسته تقسیم می شوند. فن کویل دو لوله ای دارای یک لوله برای ورود آب و یک لوله برای خروج آن است. این یعنی در یک زمان مشخص، کل سیستم یا باید روی حالت سرمایش باشد یا گرمایش. اما فن کویل چهار لوله ای دارای دو کویل مجزا (یکی برای آب سرد و یکی برای آب گرم) با لوله های ورود و خروج جداگانه است. این سیستم پیشرفته تر به شما اجازه می دهد که در یک ساختمان، برخی فضاها را سرد و برخی دیگر را گرم کنید.

۲. فن یا دمنده (Fan / Blower)

فن، بخش متحرک سیستم است که وظیفه به جریان انداختن هوا را بر عهده دارد. این قطعه که معمولا از نوع سانتریفیوژ (گریز از مرکز) است، هوای داخل اتاق را از طریق دریچه برگشت مکش کرده و با فشار از لابه لای فین های کویل عبور می دهد. سپس هوای سرد یا گرم شده را از طریق کانال به دریچه های خروجی می دمد.

جنس فن ها معمولا از فلز گالوانیزه یا پلاستیک فشرده (ABS) است. فن های پلاستیکی معمولا صدای کمتری تولید می کنند و در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند.

۳. الکتروموتور (Fan Motor)

فن به خودی خود نمی چرخد و نیروی خود را از یک الکتروموتور می گیرد. موتور فن کویل ها معمولا دارای چند دور مختلف (معمولا سه دور: کند، متوسط و تند) هستند که به شما اجازه می دهند سرعت پرتاب باد و در نتیجه میزان سرمایش یا گرمایش را کنترل کنید. کیفیت بلبرینگ های استفاده شده در موتور، تاثیر مستقیمی بر صدای تولیدی دستگاه دارد.

۴. فیلتر هوا (Air Filter)

این قطعه یک بخش بسیار مهم برای حفظ کیفیت هوای داخل و سلامت خود دستگاه است. فیلتر هوا معمولا یک صفحه مشبک است که در مسیر هوای ورودی به فن کویل (قبل از فن و کویل) قرار می گیرد. وظیفه آن، جذب گرد و غبار، پرز و سایر آلاینده های موجود در هوا است.

چرا فیلتر اینقدر مهم است؟

• هوای سالم تر: از ورود گرد و غبار به فضای اتاق شما جلوگیری می کند.
• افزایش عمر دستگاه: از کثیف شدن و گرفتگی فین های حساس کویل جلوگیری می کند. گرفتگی فین ها، راندمان دستگاه را به شدت کاهش داده و باعث یخ زدن کویل در تابستان می شود.

فیلترها معمولا قابل شستشو هستند و باید حتما به صورت دوره ای (مثلا هر یک یا دو ماه یک بار) تمیز شوند.

۵. سینی تخلیه یا تشتک درین (Drain Pan)

این یک قطعه ساده اما حیاتی است. در تابستان، وقتی هوای گرم و مرطوب اتاق با سطح سرد کویل تماس پیدا می کند، رطوبت آن به صورت قطرات آب روی کویل تقطیر می شود (دقیقا مانند قطرات آبی که روی یک لیوان آب یخ تشکیل می شود). سینی درین یک تشتک است که دقیقا زیر کویل قرار می گیرد تا این قطرات آب را جمع آوری کند.

این آب جمع شده سپس از طریق یک لوله تخلیه (لوله درین) به فاضلاب ساختمان هدایت می شود. اگر این سینی یا لوله خروجی آن به دلیل گرد و غبار یا لجن مسدود شود، آب از تشتک سرریز کرده و باعث ایجاد لکه و نم روی سقف کاذب می شود. پس آبریزی از سقف، یکی از شایع ترین مشکلات فن کویل است که معمولا به همین دلیل اتفاق می افتد.

۶. بدنه و عایق (Casing & Insulation)

تمام قطعاتی که نام بردیم، در داخل یک جعبه فلزی (معمولا از ورق گالوانیزه) قرار می گیرند که به آن بدنه یا Casing می گویند. سطح داخلی این بدنه معمولا با یک لایه عایق (مثل عایق الاستومری) پوشانده می شود. این عایق کاری دو وظیفه مهم دارد:

• عایق صوتی: صدای کارکرد فن و موتور را جذب کرده و از انتقال آن به محیط جلوگیری می کند.
• عایق حرارتی: از ایجاد تعریق و شبنم روی سطح خارجی بدنه فلزی دستگاه در تابستان جلوگیری می کند.

این قطعات چگونه با هم کار می کنند؟ (یک راهنمای تصویری)

حالا که با تمام بازیگران اصلی آشنا شدیم، بیایید ببینیم در یک روز گرم تابستانی، این ارکستر چگونه یک ملودی خنک را برای شما می نوازد:

1. شما با استفاده از ترموستات دیواری، دمای دلخواه خود را تنظیم می کنید.
2. ترموستات به فن کویل فرمان روشن شدن می دهد.
3. فن شروع به کار کرده و هوای گرم اتاق را از طریق دریچه برگشت به داخل دستگاه می کشد.
4. هوا ابتدا از فیلتر عبور کرده و گرد و غبار آن گرفته می شود.
5. سپس هوا از لابه لای فین های کویل که آب سرد در آن جریان دارد، عبور می کند و به شدت خنک می شود.
6. رطوبت موجود در هوا روی سطح سرد کویل تقطیر شده و در سینی درین جمع می شود.
7. هوای خنک و خشک شده، از طریق کانال به دریچه های خروجی هدایت شده و وارد اتاق می شود.
8. این چرخه تا زمانی که دمای اتاق به حد تنظیم شده روی ترموستات برسد، ادامه پیدا می کند. در آن لحظه، ترموستات جریان آب سرد را قطع کرده یا دور فن را کاهش می دهد.

جدول خلاصه اجزا و وظایف فن کویل سقفی

نتیجه گیری: یک سیستم ساده اما موثر و کارآمد

همانطور که با هم دیدیم، یک فن کویل سقفی توکار با وجود اینکه از دید ما پنهان است، از اجزای ساده و در عین حال هوشمندانه ای تشکیل شده است. هماهنگی بین کویل برای تبادل حرارت، فن برای جابجایی هوا، و فیلتر برای تضمین کیفیت آن، یک سیستم تهویه مطبوع بسیار کارآمد و محبوب را ایجاد می کند. شناخت این اجزا و وظیفه هر کدام، نه تنها به درک بهتر ما از این تکنولوژی کمک می کند، بلکه به ما این امکان را می دهد که با نگهداری صحیح (مانند تمیز کردن فیلتر و بررسی سینی درین)، عمر مفید دستگاه را افزایش داده و از عملکرد بهینه آن برای سال های طولانی لذت ببریم.