دستگاه زنت (Zent) چیست؟ 

دستگاه زنت (Zent) یک سیستم تهویه مطبوع دو منظوره و کاملا ایرانی است که هم قابلیت سرمایش و هم گرمایش را در یک دستگاه واحد ارائه می دهد. این دستگاه برای سرمایش از فرآیند تبخیری، شبیه به کولر آبی، و برای گرمایش از یک کویل آب گرم، شبیه به هواساز، استفاده می کند. زنت به خصوص برای مناطق با آب و هوای گرم و خشک طراحی شده و علاوه بر کنترل دما، می تواند هوای تازه را تامین و تا حدی هوا را فیلتر کند. نام “زنت” از حروف اول کلمات “زمستانه”، “نیمه” و “تابستانه” گرفته شده که به کارایی چهار فصل آن اشاره دارد.

من در ادامه تمام این موارد رو با جزئیات به همراه تصویر برای شما توضیح می دهم. 👇

زنت به زبان ساده یعنی چه و اسم آن از کجا آمده است؟

شاید برایتان جالب باشد که بدانید “زنت” یک کلمه کاملا ایرانی است. این نام از کنار هم قرار گرفتن حروف اول سه کلمه ساخته شده است:

• ز: زمستانه
• ن: نیمه
• ت: تابستانه

این نام گذاری هوشمندانه به طور مستقیم به اصلی ترین ویژگی این دستگاه، یعنی قابلیت استفاده در تمام فصول سال، اشاره دارد. در واقع، شما با یک دستگاه هم نیاز سرمایشی تابستان و هم نیاز گرمایشی زمستان خود را برطرف می کنید.

نحوه عملکرد دستگاه زنت چگونه است؟ (تفکیک تابستان و زمستان)

عملکرد دستگاه زنت بسیار ساده و در عین حال کارآمد است. این دستگاه دو مکانیزم کاملا متفاوت برای تولید سرما و گرما دارد که در ادامه هر کدام را به صورت جداگانه بررسی می کنیم.

عملکرد سرمایشی زنت در تابستان (خنک کنندگی تبخیری)

عملکرد زنت در فصل تابستان دقیقا شبیه به یک کولر آبی پیشرفته است. فرآیند خنک سازی به این شکل انجام میشود:

1. یک پمپ آب، آب موجود در تشتک پایین دستگاه را به بالای پد های سلولزی (یا پوشال ها) منتقل می کند.
2. آب روی این پد ها سرازیر شده و آن ها را کاملا خیس می کند.
3. فن بزرگ دستگاه، هوای گرم بیرون را به داخل می کشد و آن را با فشار از میان این پد های مرطوب عبور می دهد.
4. در اثر برخورد هوای گرم با آب، آب تبخیر می شود و برای تبخیر شدن، گرمای هوا را جذب می کند. در نتیجه، هوا خنک، تمیز و مرطوب می شود.
5. این هوای خنک و مطبوع از طریق کانال کشی به داخل ساختمان هدایت می شود.

یک نکته مهم این است که پد های سلولزی مانند یک فیلتر طبیعی عمل کرده و بخش زیادی از گرد و غبار و آلاینده های هوا را جذب می کنند.

عملکرد گرمایشی زنت در زمستان (گرمایش با کویل آب گرم)

در فصل زمستان، بخش سرمایشی دستگاه کاملا از مدار خارج می شود. دیگر نیازی به پمپ آب و پد های سلولزی نیست. حالا زنت شبیه به یک هواساز یا یک بخاری بزرگ عمل می کند. راه حل چیست؟

• آب گرم مورد نیاز از یک منبع خارجی مانند پکیج دیواری یا موتورخانه مرکزی، به سمت کویل (یک رادیاتور فشرده) داخل دستگاه زنت پمپ می شود.
• فن دستگاه، هوای سرد داخل ساختمان را از طریق کانال برگشت به داخل دستگاه می کشد.
• این هوای سرد از میان پره های داغ کویل آب گرم عبور داده می شود و به سرعت گرمای آن را جذب می کند.
• در نهایت، هوای گرم شده توسط همان فن و از طریق همان کانال ها در کل فضا توزیع می شود.

این روش گرمایش، هوایی یکنواخت و مطبوع را در تمام نقاط خانه فراهم می کند و دیگر نیازی به رادیاتور های جداگانه در هر اتاق نیست.

نگاهی دقیق به اجزای اصلی تشکیل دهنده دستگاه زنت

یک دستگاه زنت از قطعات مختلفی تشکیل شده که هماهنگی آن ها با یکدیگر باعث عملکرد صحیح دستگاه می شود. آشنایی با این اجزا به شما کمک می کند تا درک بهتری از این سیستم داشته باشید. مهم ترین اجزای زنت عبارتند از:

• فن و الکتروموتور: این بخش اصلی ترین قسمت متحرک دستگاه است که وظیفه مکش و دهش هوا را بر عهده دارد. معمولا از فن های سانتریفیوژ در زنت استفاده می شود که قدرت پرتاب باد بالایی دارند.
• پد های سلولزی (یا پوشال): این پد ها که جایگزین مدرن پوشال های قدیمی هستند، سطح تماس بسیار بزرگی بین آب و هوا ایجاد می کنند تا فرآیند سرمایش تبخیری با بالاترین بازده انجام شود.
• کویل آب گرم: یک مجموعه از لوله های مسی و پره های آلومینیومی است که در زمستان، آب گرم در آن جریان پیدا می کند و مانند یک رادیاتور بسیار قوی عمل می کند.
• پمپ آب و سیستم آبرسانی: وظیفه این پمپ، به گردش درآوردن آب در مدار سرمایشی و خیس نگه داشتن دائمی پد های سلولزی است.
• فیلتر ها و دمپر ها: در ورودی هوای دستگاه معمولا فیلتر های فلزی یا توری برای جلوگیری از ورود حشرات و ذرات درشت قرار می گیرد. دمپر ها نیز دریچه هایی برای تنظیم و کنترل مسیر ورود و خروج هوا هستند.
• بدنه و شاسی: کل این مجموعه درون یک اتاقک فلزی از جنس ورق گالوانیزه قرار می گیرد که هم از قطعات محافظت می کند و هم نقش عایق صوتی و حرارتی را ایفا می کند.

برای اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله معرفی و بررسی اجزای دستگاه زنت مراجعه کنید.

انواع دستگاه زنت کدامند؟ (بر اساس نوع نصب و کاربرد)

دستگاه های زنت بر اساس شکل ظاهری و جهت خروج هوا به سه دسته اصلی تقسیم می شوند. انتخاب هر کدام از این مدل ها بستگی به محل نصب و نوع کانال کشی ساختمان شما دارد.

زنت ایستاده یا عمودی

این مدل همانطور که از نامش پیداست، به صورت عمودی روی زمین یا یک پایه قرار می گیرد. خروجی هوای آن معمولا رو به بالا است و برای مکان هایی مناسب است که کانال کشی از سقف یا به صورت عمودی انجام شده. این مدل بیشتر در موتورخانه ها، حیاط یا کنار دیوار نصب می شود.

زنت افقی

در این مدل، جهت جریان هوا به صورت افقی است. زنت افقی برای نصب در پشت بام ها بسیار ایده آل است، جایی که کانال اصلی به صورت افقی روی سقف کشیده شده. این مدل یکی از رایج ترین انواع زنت برای ساختمان های مسکونی و اداری است.

زنت سقفی

زنت سقفی برای نصب در فضای زیر سقف کاذب طراحی شده است. این مدل ابعاد کوچکتری دارد و به صورت کاملا مخفی نصب می شود، در نتیجه هیچ فضایی را در محیط داخلی اشغال نمی کند و تاثیری بر دکوراسیون ندارد. این مدل برای واحد های آپارتمانی و اداری که محدودیت فضا دارند، یک راه حل عالی است.

مینی زنت (زنت آپارتمانی)

مینی زنت در واقع همان دستگاه زنت است اما در ابعاد بسیار کوچک تر که اختصاصا برای یک واحد آپارتمانی طراحی شده. این دستگاه ها به راحتی در بالکن یا تراس نصب می شوند و به هر واحد این امکان را می دهند که سیستم تهویه مستقل خود را داشته باشد. این استقلال در کنترل دما و مصرف انرژی یک مزیت بزرگ محسوب میشود.

مزایای اصلی دستگاه زنت چیست؟ چرا باید آن را انتخاب کنیم؟

استفاده از دستگاه زنت مزایای قابل توجهی دارد که باعث محبوبیت آن شده است. در اینجا به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:

• عملکرد دوگانه سرمایش و گرمایش: شما با یک دستگاه و یک کانال کشی، نیاز هر دو فصل را برطرف می کنید.
• مصرف برق پایین: در حالت سرمایش، مصرف برق زنت به دلیل نداشتن کمپرسور، بسیار کمتر از کولر گازی و داکت اسپلیت است و تقریبا معادل یک کولر آبی است.
• تامین هوای تازه: زنت هوای تازه را از بیرون به داخل ساختمان می آورد که باعث افزایش کیفیت هوا و سطح اکسیژن می شود.
• حذف لوله کشی رادیاتور: با استفاده از گرمایش زنت، دیگر نیازی به لوله کشی های گسترده برای رادیاتور در سراسر ساختمان نیست.
• نصب و راه اندازی ساده: ساختار ساده این دستگاه باعث شده نصب و نگهداری آن نسبت به سیستم های پیچیده تر، آسان تر باشد.
• رطوبت زنی در هوای خشک: عملکرد تبخیری زنت، رطوبت مطبوعی را در مناطق خشک ایجاد می کند که برای سلامت پوست و سیستم تنفسی مفید است.

معایب و محدودیت های دستگاه زنت که باید بدانید

با وجود تمام مزایا، دستگاه زنت محدودیت هایی هم دارد که حتما باید قبل از انتخاب به آن ها توجه کنید:

• عدم کارایی در مناطق مرطوب: اصلی ترین عیب زنت این است. چون اساس کار سرمایش آن بر پایه تبخیر آب است، در مناطق شرجی و مرطوب (مانند شهر های شمالی و جنوبی ایران) تقریبا هیچ کارایی سرمایشی ندارد.
• مصرف آب زیاد: در حالت سرمایشی، این دستگاه برای خنک کردن هوا به طور مداوم آب مصرف می کند که در مناطق کم آب می تواند یک نقطه ضعف باشد.
• سرمایش محدود: قدرت خنک کنندگی زنت به اندازه سیستم های تراکمی مانند کولر گازی نیست و نمی تواند دما را به اندازه آن ها پایین بیاورد.
• عدم امکان کنترل دمای هر فضا به صورت مجزا: در یک سیستم زنت مرکزی، دمای هوای خروجی برای تمام فضا ها یکسان است و نمی توان دمای هر اتاق را جداگانه تنظیم کرد.

مقایسه زنت با سایر سیستم های تهویه (کولر آبی، ایرواشر، داکت اسپلیت)

برای اینکه انتخاب دقیق تری داشته باشید، بهتر است زنت را با رقبای اصلی اش مقایسه کنیم. جدول زیر به شما دید خوبی در این زمینه می دهد.

کاربردهای رایج دستگاه زنت کجاست؟

با توجه به ویژگی هایی که بررسی کردیم، زنت برای طیف وسیعی از کاربری ها مناسب است، به خصوص در مناطق با آب و هوای خشک. برخی از مهم ترین کاربرد های آن عبارتند از:

• ساختمان های مسکونی و آپارتمان ها (به خصوص مدل های مینی زنت)
• اداره ها و ساختمان های تجاری
• مدارس و مراکز آموزشی
• سوله های صنعتی و کارگاه ها
• فروشگاه ها و مراکز خرید
• بیمارستان ها و مراکز درمانی
• ویلا ها و هتل ها

نکات مهم در نصب و نگهداری دستگاه زنت

برای اینکه دستگاه شما بهترین عملکرد و بیشترین طول عمر را داشته باشد، رعایت چند نکته در نصب و نگهداری آن ضروری است.

بهترین محل برای نصب زنت کجاست؟

محل نصب دستگاه به مدل آن و شرایط ساختمان بستگی دارد. معمولا زنت های مرکزی را در پشت بام یا موتورخانه نصب می کنند. مینی زنت ها نیز بهترین جا برایشان بالکن یا تراس است. نکته مهم این است که محل نصب باید به گونه ای باشد که امکان تامین هوای تازه به راحتی وجود داشته باشد. همچنین بهتر است دستگاه روی یک سطح صاف و عایق رطوبت قرار بگیرد.

راهنمای سرویس دوره ای زنت

سرویس منظم، عمر دستگاه شما را افزایش می دهد. این چک لیست ساده را دنبال کنید:

• قبل از شروع فصل گرما: حتما پد های سلولزی را بررسی کنید. اگر رسوب گرفته یا تخریب شده اند، آن ها را تعویض کنید. تشتک آب را تمیز کرده و از سلامت پمپ آب و سیستم آبرسانی مطمئن شوید.
• قبل از شروع فصل سرما: سیستم سرمایشی را کاملا تخلیه و خشک کنید. فیلتر های هوا را تمیز یا تعویض کنید. از عملکرد صحیح سیستم گرمایشی (پکیج یا موتورخانه) و باز بودن شیر های آب گرم به سمت کویل اطمینان حاصل کنید.
• بررسی دوره ای: تسمه فن را به صورت دوره ای چک کنید تا شل یا فرسوده نشده باشد.

نتیجه گیری: آیا دستگاه زنت برای شما انتخاب مناسبی است؟

دستگاه زنت یک راه حل تهویه مطبوع فوق العاده اقتصادی، کارآمد و ساده برای مناطق با آب و هوای خشک و معتدل است. این دستگاه با ترکیب سرمایش تبخیری و گرمایش مرکزی، نیاز های شما را در تمام طول سال با مصرف انرژی بهینه برآورده می کند. اگر در منطقه ای با رطوبت پایین زندگی می کنید و به دنبال یک سیستم دو منظوره با هزینه اولیه و نگهداری پایین هستید، زنت قطعا یکی از بهترین گزینه ها برای شماست.

اما اگر در یک منطقه شرجی زندگی می کنید یا به دنبال سرمایش بسیار قوی مشابه کولر گازی هستید، باید به سراغ گزینه های دیگری مانند داکت اسپلیت یا چیلر و فن کویل بروید.