وظیفه سنسور ان تی سی (NTC) در پکیج چیست؟

وظیفه اصلی سنسور NTC در پکیج، اندازه گیری دقیق دمای آب و گزارش آن به برد الکترونیکی دستگاه است. این قطعه کوچک که یک نوع مقاومت حرارتی (ترمیستور) با ضریب دمای منفی است، به برد اجازه می دهد تا عملکرد شعله را برای رسیدن به دمای تنظیم شده آب گرم مصرفی و مدار گرمایش (شوفاژ) کنترل کند. خرابی این سنسور یکی از دلایل اصلی نوسان دمای آب، گرم نشدن کافی و نمایش ارور در پکیج است.

من در ادامه این مقاله، به صورت کامل و مرحله به مرحله برای شما توضیح می دهم که سنسور NTC دقیقا چگونه کار می کند، علائم خرابی آن چیست و چطور می توانید آن را تست کنید. 👇

سنسور NTC به زبان ساده چیست و دقیقا چه کاری انجام می دهد؟

سنسور NTC که مخفف عبارت انگلیسی Negative Thermal Coefficient به معنی “ضریب دمای منفی” است، یک قطعه الکترونیکی کوچک اما فوق العاده حیاتی در پکیج شماست. این سنسور در واقع یک دماسنج هوشمند است که با زبان مقاومت الکتریکی با برد دستگاه صحبت می کند.

اساس کار آن بسیار ساده است. این سنسور از مواد نیمه هادی ساخته شده که یک ویژگی جالب دارند: با افزایش دما، مقاومت الکتریکی آن ها کاهش پیدا می کند و با کاهش دما، مقاومتشان افزایش می یابد. برد الکترونیکی پکیج به طور مداوم این تغییرات مقاومت را اندازه گیری می کند و از این طریق، دمای دقیق آب را در هر لحظه متوجه می شود. سپس بر اساس این اطلاعات، تصمیم می گیرد که شعله را روشن، خاموش یا ارتفاع آن را کم و زیاد کند.

چرا پکیج شما به سنسور NTC نیاز دارد؟ (نقش حیاتی در عملکرد دستگاه)

یک پکیج دیواری معمولا دارای دو سنسور NTC است که هر کدام وظیفه مشخصی دارند و عملکرد صحیح دستگاه به هر دوی آن ها وابسته است.

۱. سنسور NTC آب گرم مصرفی (DHW)

این سنسور دمای آبی را که شما برای دوش گرفتن یا شستشو استفاده می کنید، کنترل می کند. وقتی شما شیر آب گرم را باز می کنید، این سنسور به طور مداوم دمای آب خروجی را به برد گزارش می دهد. برد هم با مقایسه این دما با دمایی که شما روی پکیج تنظیم کردید، ارتفاع شعله را طوری تنظیم می کند که دمای آب ثابت بماند. خرابی این سنسور دلیل اصلی سرد و گرم شدن آب زیر دوش است.

۲. سنسور NTC مدار گرمایش (شوفاژ)

این سنسور دمای آبی را که در مدار رادیاتورها در حال گردش است، اندازه گیری می کند. در حالت زمستانه، برد به کمک این سنسور متوجه می شود که آیا آب رادیاتورها به دمای تنظیم شده رسیده است یا نه. وقتی آب به دمای مطلوب رسید، برد دستور خاموش شدن شعله را می دهد تا از گرم شدن بیش از حد و هدر رفتن انرژی جلوگیری کند.

انواع سنسور NTC در پکیج: مستغرق در برابر جداری (کلیپسی)

این دو سنسور از نظر عملکرد یکسان هستند، اما نحوه نصب و تماس آن ها با آب کاملا متفاوت است. شناخت این تفاوت به شما کمک می کند تا ساختار پکیج خود را بهتر درک کنید.

سنسور مستغرق (Immersion NTC)

این نوع سنسور، همانطور که از نامش پیداست، به صورت مستقیم در داخل آب قرار می گیرد. نوک فلزی آن مستقیما با جریان آب در تماس است تا دما را اندازه گیری کند. این سنسورها به دلیل تماس مستقیم، دقت و سرعت واکنش بالاتری دارند.

اما یک عیب بزرگ هم دارند. به دلیل تماس دائمی با آب، به شدت در معرض رسوب گرفتگی هستند. لایه رسوبی که روی سنسور تشکیل می شود، مثل یک عایق عمل کرده و از تشخیص صحیح دما جلوگیری می کند که این اصلی ترین دلیل خرابی آن هاست.

سنسور جداری یا کلیپسی (Clip-on/Surface NTC)

این نوع سنسور با آب تماس مستقیم ندارد. در عوض، مانند یک گیره روی سطح خارجی لوله مسی که آب از داخل آن عبور می کند، نصب می شود. این سنسور دمای لوله را اندازه گیری کرده و از آن طریق، دمای آب را تخمین می زند. به همین دلیل، دقت و سرعت واکنش آن کمی کمتر از نوع مستغرق است.

مهم ترین مزیت سنسور جداری این است که چون با آب در تماس نیست، رسوب نمی گیرد و عمر طولانی تری دارد. همچنین تعویض آن بسیار ساده تر است چون نیازی به تخلیه آب سیستم نیست.

علائم خرابی سنسور NTC پکیج چیست؟ (یک چک لیست مهم)

خرابی سنسور NTC یکی از شایع ترین مشکلات پکیج هاست. اگر با هر یک از موارد زیر روبرو شدید، به احتمال زیاد مشکل از این قطعه کوچک است:

• نوسان شدید دمای آب گرم: این اصلی ترین و رایج ترین نشانه است. آب زیر دوش ناگهان سرد و دوباره داغ می شود. این اتفاق به این دلیل می افتد که سنسور اطلاعات دمایی اشتباه به برد می فرستد و برد مدام در حال روشن و خاموش کردن شعله است.
• گرم نشدن آب به اندازه کافی: سنسور ممکن است دمای آب را بیشتر از مقدار واقعی گزارش دهد، در نتیجه برد زودتر از موعد شعله را خاموش می کند.
• بیش از حد داغ شدن آب و جوش آوردن پکیج: برعکس حالت قبل، سنسور دمای آب را کمتر از مقدار واقعی گزارش می دهد و برد اجازه می دهد شعله برای مدت طولانی روشن بماند.
• کار نکردن حالت زمستانه: ممکن است پکیج در حالت آب گرم مصرفی درست کار کند اما رادیاتورها را گرم نکند، یا برعکس.
• روشن و خاموش شدن سریع دستگاه: پکیج برای چند ثانیه روشن شده و بلافاصله خاموش می شود.
• نمایش کد خطا: در پکیج های دیجیتال، خرابی سنسور NTC معمولا با یک کد ارور مشخص روی نمایشگر نشان داده می شود. این کد در برند های مختلف متفاوت است.

راهنمای کامل تست سنسور NTC (چگونه از خرابی آن مطمئن شویم؟)

اگر به خرابی سنسور NTC شک کردید، می توانید با یک روش ساده و با استفاده از یک مولتی متر، از سالم بودن آن مطمئن شوید. این کار به شما کمک می کند تا قبل از تماس با سرویسکار، مشکل را تا حد زیادی تشخیص دهید.

ابزار مورد نیاز:

• یک دستگاه مولتی متر

روش تست با مولتی متر (راهنمای چند مرحله ای)

این فرآیند بسیار ساده است. من قدم به قدم برای شما توضیح می دهم:

1. ایمنی اول: حتما حتما پکیج را از پریز برق بکشید.
2. پیدا کردن سنسور: قاب پکیج را باز کرده و سنسور NTC مورد نظر (آب گرم یا شوفاژ) را پیدا کنید.
3. جدا کردن سیم ها: دو سیمی که به سنسور متصل هستند را با دقت از آن جدا کنید.
4. تنظیم مولتی متر: مولتی متر خود را روی حالت اندازه گیری مقاومت (اهم Ω) قرار دهید و رنج آن را روی 20kΩ تنظیم کنید.
5. اندازه گیری مقاومت: دو پراب (سیم) مولتی متر را به دو پایه فلزی سنسور NTC متصل کنید.
6. خواندن عدد: به صفحه نمایش مولتی متر نگاه کنید. یک سنسور NTC سالم در دمای اتاق (حدود ۲۵ درجه سانتیگراد) باید مقاومتی نزدیک به ۱۰ کیلو اهم (10kΩ) نشان دهد. این عدد در بیشتر پکیج ها یکسان است.

تست پیشرفته تر: برای اینکه کاملا مطمئن شوید، می توانید نوک سنسور را با دست خود گرم کنید. همزمان که سنسور گرم می شود، باید عدد مقاومت روی مولتی متر به آرامی و به صورت پیوسته کاهش یابد. اگر عدد نمایش داده شده تغییر نکرد، پرش های ناگهانی داشت یا عدد صفر یا بی نهایت (OL) را نشان داد، پس سنسور شما قطعا خراب است و باید تعویض شود .

چرا سنسور NTC خراب می شود؟ (دلایل اصلی)

خرابی این قطعه معمولا به چند دلیل اصلی اتفاق می افتد:

• رسوب گرفتگی: این مهم ترین دلیل خرابی سنسور های مستغرق است. لایه های رسوب آهکی روی سنسور، آن را از آب جدا کرده و مانع از تشخیص صحیح دما می شوند.
• پایان عمر مفید: سنسور NTC هم مانند هر قطعه الکترونیکی دیگری عمر مفیدی دارد و پس از چند سال کارکرد، ممکن است دقت خود را از دست بدهد.
• نوسانات برق: یک نوسان شدید برق می تواند به مدار داخلی حساس این قطعه آسیب بزند.
• آسیب فیزیکی: ممکن است در حین تعمیرات یا جابجایی، به سیم ها یا بدنه سنسور آسیب وارد شود.

تعویض سنسور NTC پکیج

تعویض این قطعه کار پیچیده ای نیست، اما بین دو نوع سنسور تفاوت وجود دارد. اگرچه توصیه می شود این کار توسط یک تکنسین انجام شود، اما دانستن فرآیند آن خالی از لطف نیست.

• تعویض سنسور جداری (کلیپسی): این کار بسیار آسان است. کافی است گیره سنسور قدیمی را از روی لوله باز کرده، سنسور جدید را جایگزین کنید و سیم ها را دوباره وصل کنید.
• تعویض سنسور مستغرق: این کار کمی پیچیده تر است. ابتدا باید شیر های آب ورودی به پکیج را بست و آب داخل مدار پکیج را از طریق شیر تخلیه خالی کرد. سپس سنسور قدیمی که معمولا با یک رزوه پیچی بسته شده را باز کرده و به سرعت سنسور جدید را جایگزین می کنید. در نهایت باید سیستم را دوباره آبگیری و فشار آن را تنظیم کرد.

نتیجه گیری: سنسور NTC، قطعه ای کوچک با نقشی بزرگ

همانطور که با هم دیدیم، سنسور NTC یک قطعه کوچک و ارزان است، اما نقش فوق العاده مهمی در عملکرد صحیح، ایمنی و بهینه بودن مصرف انرژی پکیج شما دارد. بسیاری از مشکلاتی که در نگاه اول پیچیده به نظر می رسند، مانند سرد و گرم شدن آب، ریشه در خرابی همین سنسور دارند. با شناخت علائم خرابی و یادگیری نحوه تست آن، شما می توانید با دید بازتری با مشکلات پکیج خود روبرو شوید و در زمان و هزینه خود صرفه جویی کنید. در نهایت، بهترین راه برای اطمینان از سلامت تمام قطعات، از جمله سنسور NTC، انجام سرویس های دوره ای و منظم توسط یک متخصص است.