شیرآلات صنعتی

شیرآلات صنعتی برای کنترل، تنظیم، قطع و وصل کردن جریان سیالات (مایعات و گازها) در یک سیستم لوله کشی استفاده می شوند. از یک شیر ساده در خانه گرفته تا شیرهای غول پیکر در پالایشگاه ها، همه انها یک هدف مشترک دارند: مدیریت جریان. این شیرها بر اساس ساختار، عملکرد و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند.

در ادامه، من یک راهنمای کامل برای شما اماده کردم تا با دنیای گسترده شیرآلات صنعتی و انواع مختلف انها اشنا شوید.👇

کاربرد شیرآلات صنعتی چیست؟

خب، شاید بپرسید این شیرها دقیقا چه کاری انجام میدهند؟ کاربرد انها بسیار گسترده تر از چیزی است که به نظر میرسد.

• قطع و وصل کامل جریان (On/Off): این اصلی ترین کاربرد است. مثل یک شیر اب ساده که جریان را کاملا باز یا بسته می کند.
• تنظیم جریان (Throttling): برخی شیرها میتوانند مقدار جریان عبوری را کم یا زیاد کنند، دقیقا مثل کم و زیاد کردن شعله گاز.
• جلوگیری از بازگشت جریان (Check): برخی شیرها فقط اجازه میدهند سیال در یک جهت حرکت کند و از بازگشت ان جلوگیری می کنند.
• کنترل و ایمن سازی فشار: شیرهای اطمینان، فشار سیستم را کنترل کرده و در صورت بالا رفتن بیش از حد، ان را تخلیه می کنند تا از انفجار جلوگیری شود.
• انحراف جریان: شیرهای چند راهه میتوانند مسیر جریان را از یک لوله به لوله دیگر منحرف کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اجزای اصلی ساختمان، میتوانید به مقاله معرفی اجزای اصلی ساختمان شیرآلات صنعتی مراجعه کنید.

طبقه بندی شیرآلات صنعتی بر اساس ساختار

مهم ترین روش برای دسته بندی شیرآلات، توجه به ساختار داخلی و شکل قطعه ای است که مسیر جریان را مسدود می کند. بیایید با هم رایج ترین انواع را بررسی کنیم.

شیر توپی (Ball Valve)

این شیر، همانطور که از نامش پیداست، یک کره یا توپ سوراخ دار در داخل خود دارد. با یک چرخش ۹۰ درجه دسته، این سوراخ در مسیر جریان قرار گرفته (حالت باز) یا عمود بر ان قرار می گیرد (حالت بسته). به دلیل عملکرد سریع، به انها شیرهای ضربه ای یا ربع گرد هم می گویند. شیر توپی برای قطع و وصل سریع جریان بسیار مناسب است.

شیر کروی (Globe Valve)

این شیر یک بدنه کروی شکل و یک دیسک بشقابی در داخل دارد که با چرخاندن فلکه، به صورت عمودی بالا و پایین میرود. شیر کروی برخلاف شیر توپی، برای تنظیم دقیق جریان (Throttling) طراحی شده و برای قطع و وصل کامل جریان، گزینه ایده الی نیست.

شیر دروازه ای یا کشویی (Gate Valve)

شیر دروازه ای یک صفحه یا گیت فلزی دارد که مانند یک دروازه، به صورت عمودی در مسیر جریان بالا و پایین میرود. این شیرها برای قطع و وصل کامل جریان طراحی شده اند و در حالت کاملا باز، کمترین مقاومت را در برابر جریان ایجاد می کنند. استفاده از انها در حالت نیمه باز توصیه نمیشود چون باعث فرسایش سریع دروازه میشود.

شیر پروانه‌ ای (Butterfly Valve)

شیر پروانه ای یک دیسک دایره ای دارد که حول یک محور در مرکز لوله می چرخد. این شیر هم مانند شیر توپی، با یک چرخش ۹۰ درجه باز و بسته میشود و به دلیل وزن و حجم کم، بسیار محبوب است.

شیر یک طرفه (Check Valve)

کاربرد اصلی شیر یک طرفه، همانطور که از نامش پیداست، جلوگیری از بازگشت جریان است. این شیرها به صورت خودکار و با فشار خود سیال کار می کنند و هیچ دسته یا عملگر خارجی ندارند.

شیر سوزنی (Needle Valve)

این شیر شبیه به شیر کروی است، اما دیسک ان به شکل یک سوزن بلند و مخروطی است. این طراحی به شیر سوزنی اجازه میدهد تا جریان سیال را با دقت بسیار بسیار بالایی کنترل کند. از این شیرها در کاربردهای ازمایشگاهی و ابزار دقیق استفاده میشود.

شیر سماوری (Plug Valve)

شیر سماوری ساختاری شبیه به شیر توپی دارد، اما به جای کره، یک قطعه مخروطی یا استوانه ای سوراخ دار در داخل ان قرار دارد. این شیرها هم برای قطع و وصل سریع جریان به کار میروند.

شیر اطمینان (Relief Valve)

شیر اطمینان یک شیر ایمنی است که برای محافظت از سیستم در برابر فشار بیش از حد طراحی شده. این شیر در حالت عادی بسته است، اما اگر فشار سیستم از یک حد تنظیم شده بالاتر برود، به طور خودکار باز شده و فشار اضافی را تخلیه می کند.

شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve)

در شیر دیافراگمی، یک صفحه انعطاف پذیر (دیافراگم) با حرکت بالا و پایین، مسیر جریان را باز یا بسته می کند. چون هیچ قطعه متحرک دیگری با سیال در تماس نیست، این شیرها برای سیالات خورنده یا بهداشتی بسیار مناسب هستند.

انواع شیرآلات صنعتی بر اساس نحوه اتصال

شیرها بر اساس نحوه اتصال به لوله هم دسته بندی میشوند.

• اتصال فلنجی (Flanged): بدنه شیر دارای فلنج است که به فلنج لوله پیچ میشود.
• اتصال ویفری (Wafer): شیر بین دو فلنج لوله قرار می گیرد و با پیچ های بلند محکم میشود (مخصوص شیرهای پروانه ای).
• اتصال لاگ (Lug): شبیه به ویفری است اما سوراخ های رزوه شده روی بدنه دارد.
• اتصال جوشی (Butt Welded): شیر مستقیما به لوله جوش داده میشود که برای فشارهای بسیار بالا مناسب است.
• اتصال رزوه ای (Threaded): برای سایزهای کوچک، شیر دارای رزوه داخلی یا خارجی است که به لوله پیچ میشود.

انواع شیرآلات صنعتی بر اساس نوع عملگر

نحوه باز و بسته کردن شیر هم میتواند متفاوت باشد.

• دستی (Manual): با استفاده از یک اهرم یا فلکه دستی.
• گیربکسی (Gear Operated): برای شیرهای بزرگ که نیروی زیادی برای باز و بسته شدن نیاز دارند.
• پنوماتیک (Pneumatic): با استفاده از فشار هوا یا گاز.
• الکتریکی (Electric/Motorized): با استفاده از یک موتور الکتریکی.
• هیدرولیکی (Hydraulic): با استفاده از فشار یک سیال هیدرولیک (معمولا روغن).

نتیجه گیری

در نهایت، دنیای شیرآلات صنعتی بسیار گسترده و متنوع است. هر شیر برای یک کاربرد خاص طراحی شده و انتخاب نوع مناسب، به عواملی مانند نوع سیال، دما، فشار و نحوه کنترل جریان بستگی دارد. ما در این مقاله سعی کردیم یک راهنمای جامع و کلی از انواع اصلی شیرآلات صنعتی و طبقه بندی انها ارائه دهیم.

شناخت این قطعات به مهندسان و تکنسین های تاسیسات کمک می کند تا بهترین انتخاب را برای هر سیستم داشته باشند و از عملکرد صحیح و ایمن ان اطمینان حاصل کنند. ایا شما هم در صنعت خاصی با این شیرها کار کرده اید؟ خوشحال میشویم تجربیات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

اگر قصد خرید انواع شیرآلات صنعتی را دارید، میتوانید به سایت اسپیتی، بازار مجازی تخصصی تاسیسات، مراجعه فرمایید.