فن پکیج چیست؟

فن پکیج یک قطعه الکتریکی شبیه به یک پنکه کوچک و قوی است که در تمام پکیج های فن دار وجود دارد و وظیفه اصلی ان، تضمین ایمنی احتراق از طریق تهویه مناسب است. به عبارت دیگر، این قطعه هم دود و گازهای خطرناک حاصل از سوختن گاز (مثل مونوکسید کربن) رو به بیرون هدایت می کند و هم هوای تازه لازم برای یک احتراق کامل و پاک رو به داخل دستگاه می کشد. در نتیجه، عملکرد صحیح فن برای ایمنی و راندمان پکیج شما حیاتی هست.

من در ادامه تمام جزئیات این قطعه مهم رو برای شما توضیح می دهم. 👇

فن پکیج چیست و دقیقا چه کاری انجام میدهد؟

خب، اجازه بدید این قطعه رو خیلی ساده برایتان معرفی کنم. فن پکیج که معمولا از نوع سانتریفیوژ یا گریز از مرکز هست، یک موتور الکتریکی کوچک است که یک پروانه حلزونی شکل رو می چرخاند. این قطعه معمولا در بالای محفظه احتراق و در ابتدای مسیر دودکش نصب میشود.

حالا سوال اینجاست که این فن دقیقا چه کاری انجام میدهد؟ وظیفه فن در پکیج دو بخش اصلی دارد:

1. تخلیه دود (Exhaust): مهم ترین وظیفه فن، مکش تمام گازهای داغ و سمی حاصل از سوختن شعله از داخل محفظه احتراق و هدایت انها با فشار به سمت دودکش و فضای بیرون است.
2. تامین اکسیژن (Intake): در پکیج های فن دار که محفظه احتراق بسته دارند، همین فن وظیفه مکش هوای تازه و اکسیژن مورد نیاز برای سوختن کامل شعله رو از فضای بیرون به داخل محفظه احتراق بر عهده دارد.

در نتیجه، فن پکیج هم نقش یک “هواکش” رو برای بیرون راندن دود بازی می کند و هم نقش یک “دمنده” رو برای تامین هوای تازه. این عملکرد دوگانه، ایمنی و راندمان پکیج های مدرن رو تضمین می کند.

چرا اصلا پکیج ها به فن نیاز دارند؟ (تفاوت پکیج فن دار و بدون فن)

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا بعضی پکیج ها فن دارند و بعضی ندارند؟ جواب این سوال در محل نصب پکیج و نحوه خروج دود خلاصه میشود.

• پکیج بدون فن: این پکیج ها برای خروج دود، به نیروی طبیعی مکش دودکش (اثر دودکشی) متکی هستند. در نتیجه، حتما حتما باید به یک دودکش ساختمانی استاندارد، کاملا عمودی و با ارتفاع مناسب (حداقل ۴ متر) متصل شوند که مستقیم تا پشت بام ادامه داشته باشد. این نوع پکیج ها برای خانه های ویلایی یا اپارتمان هایی که از ابتدا دودکش استاندارد برای انها تعبیه شده، مناسب هستند.
• پکیج فن دار: این پکیج ها نیازی به مکش طبیعی دودکش ندارند، چون خود فن با قدرت، دود رو به بیرون هدایت می کند. در نتیجه، می توان انها را تقریبا در هر جایی (مثل اشپزخانه یا بالکن) نصب کرد و دود انها رو با یک دودکش دوجداره کوتاه، حتی از طریق دیوار به فضای بیرون هدایت نمود. به همین دلیل هست که امروزه تقریبا تمام پکیج های مورد استفاده در اپارتمان ها از نوع فن دار هستند.

فن پکیج چجوری کار میکند؟ (راهنمای چند مرحله ای عملکرد)

عملکرد فن و قطعات وابسته به ان، یک زنجیره ایمنی بسیار هوشمندانه و دقیق است. این فرآیند همیشه قبل از تشکیل شعله شروع میشود تا از ایمنی کامل سیستم اطمینان حاصل شود. بیایید این مراحل رو با هم مرور کنیم:

1. شما شیر اب گرم رو باز می کنید یا پکیج در حالت زمستانی نیاز به گرم کردن رادیاتورها را حس می کند.
2. اولین فرمانی که برد الکترونیکی صادر می کند، فرمان روشن شدن فن است.
3. فن شروع به چرخیدن می کند. این چرخش، یک اختلاف فشار (مکش) در داخل یک قطعه به نام “ونتوری” ایجاد می کند.
4. دو شلنگ سیلیکونی نازک، این اختلاف فشار رو به یک سنسور حساس به نام پرشر سوئیچ هوا منتقل می کنند.
5. پرشر سوئیچ هوا با حس کردن این اختلاف فشار، متوجه میشود که فن به درستی کار می کند و مسیر دودکش باز است. در نتیجه یک سیگنال تایید (مثل یک کلید وصل شده) به برد الکترونیکی می فرستد.
6. فقط و فقط بعد از دریافت این سیگنال تایید از پرشر سوئیچ، برد اجازه میدهد که شیر گاز باز شود و جرقه زن عمل کند تا شعله تشکیل شود.

این نحوه عملکرد تضمین می کند که اگر فن خراب باشد یا دودکش گرفته باشد، هرگز شعله ای تشکیل نخواهد شد و گاز سمی در محیط پخش نمیشود.

علائم خرابی فن پکیج چیست؟ (چگونه بفهمیم فن خراب شده؟)

خرابی فن معمولا با نشانه های مشخصی همراه است. اگر با هر کدام از این موارد روبرو شدید، به احتمال زیاد فن دستگاه شما دچار مشکل شده.

۱. شنیدن صدای غیر عادی از پکیج

این اولین و رایج ترین نشانه است. اگر در حین کار پکیج، صداهای زیر رو می شنوید، باید به فن شک کنید:

• صدای زوزه یا جیغ: این صدا معمولا به دلیل خشک شدن یا خرابی بلبرینگ های موتور فن است.
• صدای خرخر یا ساییدگی: این صدا می تواند به دلیل گیر کردن یک جسم خارجی (مثل برگ یا تکه ای سنگ) به پروانه فن یا شل شدن محور ان باشد.
• صدای لرزش و تق تق: این صدا معمولا به دلیل شکستگی پره های پروانه یا از بالانس خارج شدن ان ایجاد میشود.

هر کدام از این صداها یک زنگ خطر است که می گوید فن شما نیاز به بررسی فوری دارد.

2. فن یکسره کار میکند و خاموش نمیشود

این یک حالت نادرتر است. شما می بینید که حتی بعد از خاموش شدن شعله، فن همچنان به کار خود ادامه میدهد و خاموش نمیشود. دلیل این مشکل چیست؟

این اتفاق معمولا به دلیل خرابی “رله فن” روی برد الکترونیکی است. این رله مثل یک کلید برق برای فن عمل می کند و اگر این کلید گیر کند، برق فن قطع نشده و یکسره کار می کند. در موارد کمتر، ممکن است پرشر سوئیچ هوا در حالت بسته گیر کرده باشد.

دلایل اصلی کار نکردن فن پکیج چیست؟ (چک لیست عیب یابی)

خب، حالا که با علائم خرابی اشنا شدیم، بیایید ببینیم چرا فن کار نمی کند. این یک چک لیست مرحله به مرحله برای پیدا کردن علت اصلی است.

۱. خرابی خود موتور فن

اولین و محتمل ترین دلیل، سوختن سیم پیچ موتور فن است. این اتفاق می تواند به دلیل کارکرد طولانی مدت، نوسان برق یا گیر کردن پروانه رخ دهد. در این حالت، برق به فن میرسد اما موتور توانایی چرخش ندارد.

راه حل چیست؟ در این حالت، راه حل تقریبا همیشه تعویض کامل فن است. موتورهای فن معمولا به صورت یکپارچه و پرسی ساخته میشوند و قابلیت تعمیر ندارند.

۲. مشکل در برد الکترونیکی (خرابی رله فن)

گاهی اوقات فن سالم است، اما فرمانی از طرف برد برای روشن شدن دریافت نمی کند. این مشکل معمولا به دلیل سوختن “رله فن” روی برد است. این رله یک قطعه کوچک است که وظیفه اش وصل کردن برق ۲۲۰ ولت به فن است. اگر این رله بسوزد، برقی به فن نرسیده و روشن نمیشود.

راه حل چیست؟ این یک مشکل تخصصی است. یک تعمیرکار باید برد رو بررسی کرده و در صورت لزوم، رله فن رو تعویض کند.

۳. گیر کردن جسم خارجی در پروانه فن

گاهی اوقات ممکن است از طریق دودکش، یک جسم خارجی مثل برگ، شاخه درخت، لانه پرنده یا حتی یک تکه سنگ کوچک وارد محفظه فن شده و جلوی چرخش پروانه رو بگیرد. در این حالت شما ممکن است در لحظه استارت، یک صدای “هوم” ضعیف از تلاش موتور برای چرخش بشنوید.

راه حل چیست؟ راه حل این مشکل، باز کردن محفظه فن و خارج کردن جسم خارجی است. این کار باید با احتیاط انجام شود تا به پره های پروانه اسیب نرسد.

۴. مشکل در پرشر سوئیچ هوا یا شلنگ های ونتوری

این یک دلیل خیلی مهم و رایج است. بعضی وقت ها فن به خوبی کار می کند، اما پکیج همچنان ارور مربوط به سیستم تهویه رو نشان میدهد. چرا؟

چون پرشر سوئیچ هوا نتوانسته عملکرد فن رو تایید کند. دلیل این اتفاق معمولا گرفتگی شلنگ های نازکی است که از ونتوری به پرشر سوئیچ متصل هستند. این شلنگ ها ممکن است به دلیل رطوبت ناشی از دود، با قطرات اب یا گرد و غبار مسدود شوند. در نتیجه، اختلاف فشار به درستی به سنسور منتقل نمیشود.

راه حل چیست؟ راه حل این مشکل، جدا کردن این دو شلنگ و فوت کردن داخل انها برای باز کردن مسیر است. همچنین باید سوراخ های ریز روی ونتوری رو هم با یک سوزن تمیز کرد. اگر با این کار مشکل حل نشد، به احتمال زیاد خود پرشر سوئیچ هوا خراب است و باید تعویض شود.

نحوه تست فن پکیج چگونه است؟

تست کردن فن به دو روش انجام میشود: یک روش ساده برای کاربر و یک روش تخصصی برای تعمیرکار.

• تست ساده (برای کاربر): شیر اب گرم رو باز کنید و به صدای پکیج گوش دهید. در چند ثانیه اول، شما باید صدای روشن شدن و کار کردن فن رو بشنوید. اگر هیچ صدایی نمی اید، یعنی فن روشن نمیشود. اگر صدای غیر عادی مثل زوزه یا خرخر می شنوید، یعنی فن در حال خراب شدن است.
• تست تخصصی (برای تعمیرکار): تعمیرکار با استفاده از یک مولتی متر، ولتاژ ورودی به فن رو در لحظه استارت اندازه می گیرد. اگر ولتاژ ۲۲۰ ولت وجود داشت اما فن نمی چرخید، یعنی فن سوخته. اگر ولتاژی وجود نداشت، یعنی مشکل از برد است. همچنین با استفاده از اهم متر، میتوان مقاومت سیم پیچ های موتور رو هم اندازه گرفت تا از سلامت انها اطمینان حاصل شود.

تعمیر یا تعویض فن پکیج؟ راه حل چیست؟

این سوالی است که برای خیلی ها پیش می اید. ایا فن پکیج قابل تعمیر است؟

جواب کوتاه این است: معمولا خیر.

فن های پکیج به صورت یک مجموعه یکپارچه و پرسی ساخته میشوند. اگر موتور الکتریکی انها بسوزد، سیم پیچی مجدد ان تقریبا غیر ممکن و غیر اقتصادی است. اگر بلبرینگ های ان خراب شود، تعویض انها نیاز به ابزار مخصوص و مهارت بالایی دارد و در نهایت هم ممکن است نتیجه مطلوبی نداشته باشد و فن از بالانس خارج شود.

در نتیجه، در بیش از ۹۵ درصد موارد، بهترین، ایمن ترین و استانداردترین راه حل برای رفع مشکل فن خراب، تعویض کامل ان با یک فن نو و اصلی است. تلاش برای تعمیر یک فن معیوب، معمولا اتلاف وقت و هزینه است و ایمنی دستگاه رو هم به خطر می اندازد.

نتیجه گیری

در نهایت، فن پکیج یکی از مهم ترین قطعات ایمنی در پکیج های امروزی است که عملکرد صحیح ان برای روشن شدن دستگاه و خروج ایمن دود، حیاتی هست. ما با هم یاد گرفتیم که خرابی این قطعه معمولا با صدای غیر عادی یا روشن نشدن پکیج و نمایش کد خطا خودش رو نشان میدهد. دلایل اصلی این خرابی هم میتواند از سوختن خود فن، مشکل در برد، یا ایراد در سیستم پرشر سوئیچ هوا باشد.

به یاد داشته باشید که با وجود اینکه برخی بررسی های اولیه مثل تمیز کردن شلنگ های ونتوری ساده هستند، اما عیب یابی دقیق و تعویض قطعاتی مثل فن، برد یا پرشر سوئیچ، یک کار تخصصی است که باید توسط یک تعمیرکار با تجربه انجام شود تا ایمنی شما و دستگاهتان به خطر نیفتد.

شما چه تجربه ای از خرابی فن پکیج خود دارید؟ اگر سوال دیگری در این مورد دارید، خوشحال میشویم در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.